Χρήσιμες ερωτήσεις και απαντήσεις

Είναι η  διαδικασία της  επικαιροποίησης οδηγητικών γνώσεων, διατάξεων, σύγχρονης αντίληψης των μεταφορών και  η ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων για όλους τους οδηγούς που κυκλοφορούν  στην ενιαία Ε.Ε.

Σύμφωνα με το Π.Δ. 74 για την προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς την οδηγία 2003/59/ΕK του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, σχετικά με την αρχική επιμόρφωση και την περιοδική κατάρτιση των οδηγών ορισμένων οδικών οχημάτων τα οποία χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά εμπορευμάτων ή επιβατών. Οι επαγγελματίες οδηγοί για να συνεχίζουν να εξασκούν το επάγγελμα του οδηγού πρέπει να αποκτήσουν ΠΕΙ και να σφραγίσουν το δίπλωμά τους με τον κωδικό 95.

Το Πιστοποιητικό Επαγγελματικής Ικανότητας (ΠΕΙ):

Είναι αυτό το οποίο πιστοποιεί ότι ο συγκεκριμένος οδηγός έχει την απαιτούμενη αρχική επιμόρφωση ή περιοδική κατάρτιση, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο διάταγμα αυτό και επομένως επιτρέπεται να οδηγεί συγκεκριμένης ή συγκεκριμένων κατηγοριών ή υποκατηγοριών οδικά οχήματα μεταφοράς επιβατών ή εμπορευμάτων, εφόσον κατέχει και ισχύουσα άδεια οδήγησης της συγκεκριμένης ή των συγκεκριμένων κατηγοριών ή υποκατηγοριών. 

Τα ΠΕΙ διακρίνονται σε ΠΕΙ μεταφοράς επιβατών και σε ΠΕΙ μεταφοράς εμπορευμάτων.

Τα ΠΕΙ μεταφοράς επιβατών αναφέρονται στις υποκατηγορίες και κατηγορίες οχημάτων Δ1, Δ1+Ε, Δ, Δ+Ε.

Τα ΠΕΙ μεταφοράς εμπορευμάτων αναφέρονται στις υποκατηγορίες και κατηγορίες οχημάτων Γ1, Γ1+Ε, Γ, Γ+Ε.

Προκειμένου ο συγκεκριμένος οδηγός να αποδείξει ότι είναι κάτοχος ΠΕΙ, απαιτείται να κατέχει ισχύον Δελτίο Επιμόρφωσης Οδηγού, το οποίο να είναι σύμφωνο με το διάταγμα αυτό, ή, να έχει σφραγίσει στην άδεια οδήγησης δίπλα σε μια ή περισσότερες εκ των υποκατηγοριών ή κατηγοριών: Γ1, Δ1, Γ1+Ε, Δ1+Ε, Γ, Δ, Γ+Ε, Δ+Ε, τις οποίες κατέχει, με τον κοινοτικό κωδικό αριθμό 95. 

1. Από 10 Σεπτεμβρίου 2008, οι οδηγοί:

α. Έλληνες υπήκοοι ή υπήκοοι κράτους-μέλους Ε.Ε. ή κράτους της ΕΖΕΣ (Νορβηγία, Ισλανδία και Λιχτενστάιν),

β. Υπήκοοι κράτους εκτός Ε.Ε., οι οποίοι απασχολούνται ή χρησιμοποιούνται από επιχείρηση εγκατεστημένη στην Ελλάδα ή σε κράτος-μέλος της Ε.Ε., όταν οδηγούν οχήματα των υποκατηγοριών Δ1, Δ1+Ε ή των κατηγοριών Δ, Δ+Ε είναι υποχρεωμένοι, πέραν της απαιτούμενης άδειας οδήγησης να κατέχουν και ΠΕΙ μεταφοράς επιβατών το οποίο χορηγείται σύμφωνα με τις διατάξεις του διατάγματος αυτού.

2. Από 10 Σεπτεμβρίου 2009, οι οδηγοί:

α. Έλληνες υπήκοοι ή υπήκοοι κράτους-μέλους της Ε.Ε. ή κράτους της ΕΖΕΣ (Νορβηγία, Ισλανδία και Λιχτενστάιν)

β. Υπήκοοι κράτους εκτός Ε.Ε., οι οποίοι απασχολούνται ή χρησιμοποιούνται από επιχείρηση εγκατεστημένη στην Ελλάδα ή σε κράτος-μέλος της Ε.Ε., όταν οδηγούν οχήματα των υποκατηγοριών Γ1, Γ1+Ε ή των κατηγοριών Γ, Γ+Ε, είναι υποχρεωμένοι πέραν της απαιτούμενης άδειας οδήγησης να κατέχουν και ΠΕΙ μεταφοράς εμπορευμάτων το οποίο χορηγείται σύμφωνα με τις διατάξεις του διατάγματος αυτού. 

Η απόκτηση των Π.Ε.Ι. από τους οδηγούς λεωφορείων και φορτηγών σκοπεύει στην:

•  αύξηση της οδικής ασφάλειας,

•  ενθάρρυνση της επικαιροποίησης και της διαρκούς αναβάθμισης των γνώσεων και ικανοτήτων των οδηγών,

•  αναγνώριση και πιστοποίηση των επαγγελματικών ικανοτήτων των οδηγών,

•  αναβάθμιση και κατοχύρωση του επαγγέλματος των οδηγών λεωφορείων και φορτηγών.

Όλα τα Πιστοποιητικά Επαγγελματικής Ικανότητας (Αρχικής Επιμόρφωσης, Ταχύρρυθμης Αρχικής Επιμόρφωσης και Περιοδικής Κατάρτισης) έχουν 5ετή διάρκεια.

Το ΥΜΕ  δεν θα χορηγεί και δεν θα διατηρεί σε ισχύ Επαγγελματική Άδεια Οδηγού σε οδηγό ο οποίος απαιτείται να κατέχει και δεν κατέχει Π.Ε.Ι.

Σημειώνεται ότι παρόλο που για την οδήγηση οχημάτων των κατηγοριών C1 και C1+E δεν απαιτείται Επαγγελματική Άδεια Οδηγού, οι οδηγοί των οχημάτων αυτών θα πρέπει να αποκτούν Π.Ε.Ι.

Οι γνώσεις που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για τη διαπίστωση της επιμόρφωσης και της περιοδικής κατάρτισης του οδηγού πρέπει να περιλαμβάνουν τα θέματα του παρόντος καταλόγου.

Σημειώνεται ότι η αρίθμηση των θεμάτων είναι αυτή που αναφέρεται στην Οδηγία 2003/59/ΕΚ, αλλά η σειρά παρουσίασης έχει διαφοροποιηθεί για να είναι πιο εύκολος ο εντοπισμός των θεμάτων που αφορούν τον κάθε αναγνώστη ανάλογα με την κατηγορία οχήματος που των ενδιαφέρει

1. Εις βάθος κατάρτιση της ορθολογικής οδήγησης βάσει των κανόνων ασφαλείας

1.1. Στόχος: γνώση των χαρακτηριστικών του συστήματος μετάδοσης της κίνησης για τη βελτιστοποίηση της χρήσης του. Καμπύλες ροπής, ισχύος, και ειδικής κατανάλωσης του κινητήρα, περιοχή βέλτιστης χρήσης του στροφόμετρου, διαγράμματα επικάλυψης των σχέσεων μετάδοσης του κιβωτίου ταχυτήτων.

1.2. Στόχος: γνώση των τεχνικών χαρακτηριστικών και της λειτουργίας των οργάνων ασφαλείας με στόχο τον έλεγχο του οχήματος, την ελαχιστοποίηση της φθοράς του και την πρόληψη δυσλειτουργιών.

Ιδιαιτερότητες του υδροπνευματικού κυκλώματος των φρένων, όρια χρήσης των φρένων και των επιβραδυντών, συνδυασμένη χρήση φρένων και επιβραδυντή, επιδίωξη του καλύτερου συνδυασμού ταχύτητας και των σχέσεων του κιβωτίου, χρήση της αδράνειας του οχήματος, χρήση των μέσων επιβράδυνσης και πέδησης σε κατωφέρεια, στάση που πρέπει να ακολουθείται σε περίπτωση βλάβης.

1.3. Στόχος: δυνατότητα βελτιστοποίησης της κατανάλωσης καυσίμου. Βελτιστοποίηση της κατανάλωσης του καυσίμου με την εφαρμογή της τεχνογνωσίας των σημείων 1.1 και 1.2.

2. Εφαρμογή των κανονιστικών ρυθμίσεων

2.1. Στόχος: γνώση του κοινωνικού περιβάλλοντος των οδικών μεταφορέων και του κανονιστικού του πλαισίου. Μέγιστη διάρκεια εργασίας ειδικά για τις μεταφορές, αρχές, εφαρμογή και συνέπειες των κανονισμών (ΕΟΚ) αριθ. 3820/85 και (ΕΟΚ) αριθ. 3821/85, κυρώσεις σε περίπτωση μη χρήσης, κακής χρήσης ή παραποίησης του χρονοταχυγράφου, γνώση του κοινωνικού περιβάλλοντος του οδικού μεταφορέα:  δικαιώματα και υποχρεώσεις των οδηγών ως προς την αρχική επιμόρφωση και την περιοδική κατάρτιση.

3. Υγεία, οδική ασφάλεια και περιβαλλοντική ασφάλεια, εξυπηρέτηση, υλικοτεχνική υποστήριξη.

3.1. Στόχος: ευαισθητοποίηση στους κινδύνους της οδού και στα εργατικά ατυχήματα. Τυπολογία των εργατικών ατυχημάτων στον κλάδο των μεταφορών, στατιστικές τροχαίων ατυχημάτων, συμμετοχή των βαρέων οχημάτων/πούλμαν στα ατυχήματα, συνέπειες στον άνθρωπο, υλικές και οικονομικές συνέπειες.

3.2. Στόχος: ικανότητα πρόληψης της εγκληματικότητας και της διακίνησης λαθρομεταναστών.

Γενική ενημέρωση , συνέπειες για τους οδηγούς, προληπτικά μέτρα, κατάλογος σημείων επαλήθευσης, νομοθεσία σχετική με την ευθύνη των μεταφορέων.

3.3. Στόχος: ικανότητα πρόληψης των φυσικών κινδύνων.

Εργονομικές αρχές: επικίνδυνες κινήσεις και σωματικές στάσεις, φυσική κατάσταση, ασκήσεις χειρισμού, μέσα ατομικής προστασίας.

3.4. Στόχος: συνειδητοποίηση της σημασίας της φυσικής και πνευματικής ικανότητας.

Αρχές υγιούς και ισορροπημένης διατροφής, επιπτώσεις της κατανάλωσης οινοπνεύματος, φαρμάκων ή κάθε άλλης ουσίας που μπορεί να μεταβάλει την συμπεριφορά, συμπτώματα, αιτίες, αποτελέσματα της κόπωσης και του άγχους, θεμελιώδης ρόλος του βασικού κύκλου εργασίας/ανάπαυσης.

3.5. Στόχος: ικανότητα εκτίμησης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.

Συμπεριφορά σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης: αξιολόγηση της κατάστασης, αποτροπή του δευτερεύοντος ατυχήματος, ειδοποίηση των υπηρεσιών άμεσης βοήθειας, περίθαλψη των τραυματιών και παροχή πρώτων βοηθειών, αντίδραση σε περίπτωση πυρκαϊάς, απομάκρυνση των επιβαινόντων του φορτηγού/των επιβατών του λεωφορείου, διασφάλιση της ασφάλειας όλων των επιβατών, αντιδράσεις σε περιπτώσεις επιθέσεων, βασικές αρχές της σύνταξης της φιλικής δήλωσης τροχαίου ατυχήματος.

3.6. Στόχος: συμπεριφορά η οποία θα συμβάλει στην ανάδειξη του γοήτρου της εταιρείας.

Συμπεριφορά του οδηγού και γόητρο της εταιρείας: σημασία για την επιχείρηση της ποιότητας εργασίας του οδηγού, διάφοροι ρόλοι του οδηγού, διάφοροι συνομιλητές του οδηγού, συντήρηση του οχήματος, οργάνωση της εργασίας, εμπορικές και οικονομικές συνέπειες μιας διαφοράς.

1. Εις βάθος κατάρτιση της ορθολογικής οδήγησης βάσει των κανόνων ασφαλείας

1.4. Στόχος: ικανότητα να εξασφαλίζεται η φόρτωση με τήρηση των κανόνων ασφαλείας και της ορθής χρήσης του οχήματος.

Δυνάμεις που ασκούνται στα εν κινήσει οχήματα, χρήση των σχέσεων μετάδοσης του κιβωτίου συναρτήσει του φορτίου του οχήματος και των χαρακτηριστικών της οδού, υπολογισμός του ωφέλιμου φορτίου οχήματος ή συνόλου, υπολογισμός του ωφέλιμου όγκου, κατανομήτου φορτίου, συνέπειες της υπερφόρτωσης επί του άξονα, ευστάθεια του οχήματος και κέντρο  άρους, τύποι συσκευασίας και υποστηρίγματα φορτίου.

Κύριες κατηγορίες εμπορευμάτων που απαιτούν πρόσδεση, τεχνικές σφήνωσης και πρόσδεση, χρήση ιμάντων πρόσδεσης, έλεγχος των διατάξεων πρόσδεσης, χρήση των μέσων μετακίνησης φορτίων, τοποθέτηση και αφαίρεση καλυμμάτων του φορτίου.

2. Εφαρμογή των κανονιστικών ρυθμίσεων

2.1. Στόχος: γνώση του κανονιστικού πλαισίου των μεταφορών εμπορευμάτων.

Άδειες εκμετάλλευσης μεταφορών, υποχρεώσεις των τυποποιημένων συμβάσεων μεταφοράς εμπορευμάτων, σύνταξη των εγγράφων που συνιστούν τη σύμβαση μεταφοράς, άδειες διεθνών μεταφορών, υποχρεώσεις της CMR («σύμβαση περί του συμβολαίου δια την διεθνή οδική μεταφοράν εμπορευμάτων»), σύνταξη της διεθνούς φορτωτικής, διέλευση συνόρων, πράκτορες μεταφορών, ειδικά συνοδευτικά έγγραφα εμπορευμάτων.

3. Υγεία, οδική ασφάλεια και περιβαλλοντική ασφάλεια, εξυπηρέτηση, υλικοτεχνική υποστήριξη.

3.7. Στόχος: γνώση του οικονομικού περιβάλλοντος των οδικών εμπορευματικών μεταφορών και οργάνωση της αγοράς.

Σχέση των οδικών μεταφορών με τους άλλους τρόπους μεταφοράς (ανταγωνισμός, φορτωτές), διάφορες δραστηριότητες οδικών μεταφορών (μεταφορές για λογαριασμό τρίτου, για ίδιο λογαριασμό, βοηθητικές δραστηριότητες των μεταφορών), οργάνωση των κύριων τύπων επιχειρήσεων μεταφορών ή βοηθητικών δραστηριοτήτων των μεταφορών, διάφορες  ξειδικεύσεις μεταφορών (βυτιοφόρα οχήματα, ελεγχόμενη θερμοκρασία, κ.λπ.), εξελίξεις του κλάδου (διαφοροποιήσεις των παρεχόμενων υπηρεσιών, συνδυασμένες σιδηροδρομικές — οδικές μεταφορές, υπεργολαβία, κ.λπ.).

1. Εις βάθος κατάρτιση της ορθολογικής οδήγησης βάσει των κανόνων ασφαλείας

1.5. Στόχος: εξασφάλιση της ασφάλειας και άνεσης των επιβατών.Συνυπολογισμός των διαμήκων και πλάγιων μετατοπίσεων, κατανομήτης χρήσης της οδού, θέση στο οδόστρωμα, απαλότητα της πέδησης, κινήσεις των προβόλων, χρήση ειδικών έργων υποδομής (δημόσιοι χώροι, οδοί περιορισμένης χρήσης), διαχείριση από την οπτική γωνία του  οδηγού των αντικρουόμενων στοιχείων της ασφαλούς οδήγησης και των άλλων λειτουργιών, συνεργασία με τους επιβάτες, ιδιαιτερότητες της μεταφοράς ορισμένων ομάδων επιβατών (άτομα μειωμένης κινητικότητας, παιδιά).

1.6. Στόχος: ικανότητα να εξασφαλίζεται η φόρτωση με τήρηση των κανόνων ασφαλείας και της ορθής χρήσης του οχήματος.

Δυνάμεις που ασκούνται στα εν κινήσει οχήματα, χρήση των σχέσεων μετάδοσης του κιβωτίου συναρτήσει του φορτίου του οχήματος και των χαρακτηριστικών της οδού, υπολογισμός του ωφέλιμου φορτίου ενός οχήματος ή ενός συνόλου, υπολογισμός του ωφέλιμου όγκου, κατανομήτου φορτίου, συνέπειες της υπερφόρτωσης επί του άξονα, ευστάθεια του οχήματος και κέντρο βάρους.

2. Εφαρμογή των κανονιστικών ρυθμίσεων

2.3. Στόχος: γνώση του κανονιστικού πλαισίου της μεταφοράς επιβατών.

Μεταφορά ειδικών ομάδων, εξοπλισμός ασφαλείας του λεωφορείου, ζώνες ασφαλείας, φόρτωση του οχήματος.

3. Υγεία, οδική ασφάλεια και περιβαλλοντική ασφάλεια, εξυπηρέτηση, υλικοτεχνική υποστήριξη

3.8. Στόχος: γνώση του οικονομικού περιβάλλοντος της οδικής μεταφοράς επιβατών και οργάνωση της αγοράς.

Σχέση των οδικών μεταφορών επιβατών με τους άλλους τρόπους μεταφοράς επιβατών (σιδηρόδρομοι, ΙΧ αυτοκίνητα), διάφορες δραστηριότητες οδικών μεταφορών επιβατών, διέλευση συνόρων (διεθνείς μεταφορές), οργάνωση των κύριων τύπων επιχειρήσεων μεταφορών επιβατών.

Σύμφωνα με την Οδηγία 2003/59, από την υποχρέωση απόκτησης Π.Ε.Ι. εξαιρούνται οι οδηγοί:

• οχημάτων των οποίων η μέγιστη επιτρεπόμενη ταχύτητα δεν υπερβαίνει τα 45 km/h
• οχημάτων τα οποία ανήκουν στις Ένοπλες Δυνάμεις και στα Σώματα Ασφαλείας (Αστυνομία, Πυροσβεστικό Σώμα, Λιμενικό Σώμα), καθώς και οχημάτων τα οποία δεν ανήκουν στις Υπηρεσίες αυτές, χρησιμοποιούνται όμως από αυτές με οποιοδήποτε καθεστώς 
• οχημάτων τα οποία εξυπηρετούν τις ανάγκες της Πολιτικής Άμυνας της Χώρας ή της Πολιτικής Σχεδίασης Έκτακτων Αναγκών ΠΣΕΑ
• οχημάτων που υποβάλλονται σε δόκιμες επί της οδού για λόγους τεχνικής βελτίωσης, επισκευής ή συντήρησης, και νέων ή μεταποιημένων οχημάων που δεν έχουν ακόμη τεθεί σε κυκλοφορία
• οχημάτων που χρησιμοποιούνται σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης ή για εργασίες διάσωσης  
• οχημάτων που χρησιμοποιούνται για τα μαθήματα εκπαίδευσης οδήγησης αυτοκινήτων για τη λήψη άδειας οδήγησης ή Π.Ε.Ι.
• οχημάτων που χρησιμοποιούνται για μη εμπορικές μεταφορές επιβατών ή εμπορευμάτων για ιδιωτικούς σκοπούς. Δηλαδή:

1. Οι οδηγοί ΦΙΧ αυτοκινήτων που μεταφέρουν υλικά, εργαλεία και εξοπλισμός για την εξυπηρέτηση του επαγγέλματος του ιδιοκτήτη των φορτηγών
2. Οι οδηγοί ΦΙΧ αυτοκινήτων που χορηγούνται σε μεταφορικές επιχειρήσεις και πρακτορεία μεταφορών για τη μεταφορά αποκλειστικά και μόνο υλικών συσκευασίας που ανήκουν σ' αυτές
3. Οι οδηγοί ΦΙΧ αυτοκινήτων που ανήκουν σε επιχειρήσεις παροχής Οδικής Βοήθειας

• οχημάτων που μεταφέρουν υλικό ή εξοπλισμό ο οποίος πρόκειται να χρησιμοποιηθεί στην άσκηση του επαγγέλματος του οδηγού τους, υπό την προϋπόθεση ότι η οδήγηση του οχήματος δεν αποτελεί την κύρια δραστηριότητα του οδηγού.

Το Π.Δ. 74/2008, με το οποίο έγινε η προσαρμογή της Οδηγίας 2003/59 στην ελληνική νομοθεσία, προβλέπει απαλλαγή υποχρέωσης κατοχής Π.Ε.Ι. για τους οδηγούς:

• οχημάτων κατηγοριών Δ, Δ+Ε ή υποκατηγοριών Δ1, Δ1+Ε οι οποίοι είναι κατοχής άδειας οδήγησης αντίστοιχης κατηγορίας ή υποκατηγορία, η οποία χορηγήθηκε μέχρι και 9 Σεπτεμβρίου 2008. Η απαλλαγή αυτή ισχύει μέχρι και 9 Σεπτεμβρίου 2013
• οχημάτων των κατηγοριών Γ, Γ+Ε ή των υποκατηγοριών Γ1, Γ1+Ε οι ποίοι είναι κάτοχοι άδεια οδήγησης αντίστοιχης κατηγορίας ή υποκατηγορίας, η οποία χορηγήθηκε μέχρι και 9 Σεπτεμβρίου 2009. Η απαλλαγή αυτή ισχύει μέχρι και 9 Σεπτεμβρίου 2014.

Μετά το πέρας των ημερομηνιών αυτών, οι συγκεκριμένοι οδηγοί οφείλουν να κατέχουν Π.Ε.Ι. περιοδικής κατάρτισης, απαλλάσσονται δηλαδή από την υποχρέωση απόκτησης Π.Ε.Ι. αρχικής επιμόρφωσης.